Het belang van toegankelijke ondertiteling

Ondertiteling bij video kan handig zijn. Bijvoorbeeld in de bioscoop, op tv of op Netflix. Misschien gebruik je ondertiteling als je een video in de trein kijkt of als je in een drukke ruimte bent met veel geluid om je heen. Voor sommige mensen is toegankelijke ondertiteling niet alleen handig. Als je doof of slechthorend bent, is ondertiteling vaak noodzakelijk om de video goed te kunnen volgen.

Video’s worden gemaakt voor social media en voor op de eigen website. Het is daarom belangrijk dat iedereen de informatie uit de video goed kan begrijpen, ook als je het geluid even niet hoort.

In toegankelijkheidsonderzoeken gebruiken wij de WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Video’s controleren we tijdens een inspectie ook. Zo kijken we onder andere of er goede ondertiteling is.

In 2020 waren er in Nederland naar schatting 795.000 mensen met diagnose slechthorendheid.

vzinfo.nl

5 tips voor toegankelijke ondertiteling bij jouw video

Video’s zijn een schitterende manier om snel informatie over te brengen. Ze zijn ook erg leuk. Voor steeds meer bedrijven en organisaties zijn video’s een belangrijk onderdeel van de communicatiestrategie. Met deze vijf tips voor toegankelijke ondertiteling zorg jij voor een betere digitale toegankelijkheid.

1. Gebruik geen automatisch gegenereerde ondertiteling

Als je jouw video op YouTube zet, kun je gebruik maken van automatische ondertiteling. Als er in de video duidelijk wordt gesproken, klopt de automatisch gegenereerde ondertiteling soms best aardig. Meestal zie je helaas toch veel fouten in de ondertiteling.

Soms wordt de gesproken tekst zo anders ondertiteld, dat dit een totaal andere betekenis krijgt. “Kom hier” is bijvoorbeeld totaal iets anders dan “Kom niet”. De gemeente Hoorn wordt vaak ondertiteld als “Horen”. Vaak ontbreken ook de leestekens, zoals punten, komma’s en uitroeptekens. Dit leest niet prettig.

Sommige mensen zijn vanaf hun geboorte slechthorend of doof, anderen krijgen gehoorverlies op latere leeftijd.

Kentalis.nl

2. Toegankelijke ondertiteling is in dezelfde taal als de gesproken tekst

Als je een video hebt waarin Nederlands wordt gesproken, bied je misschien Engelse ondertiteling aan voor mensen die geen Nederlands spreken. Dit zijn “subtitles”. Ze zijn bedoeld voor mensen die de gesproken taal niet spreken. Natuurlijk is het goed dat je dit doet. Voor iemand die doof of slechthorend is, is dit echter niet voldoende.

In toegankelijkheidsonderzoeken is het belangrijk dat de ondertiteling dezelfde taal heeft als de gesproken tekst. Je wil dat dezelfde informatie die je hoort, ook te lezen is via de toegankelijke ondertiteling. In dezelfde taal dus.

3. Maak ook toegankelijke ondertiteling voor belangrijke geluiden

Ondertiteling is niet alleen nodig voor gesproken tekst. Soms geven geluiden belangrijke informatie, die niet uit het beeld alleen af te leiden is. Denk bijvoorbeeld aan een telefoon die je hoort rinkelen in de verte, waardoor iemand in beeld wegrent om op te gaan nemen. Als je alleen iemand ziet wegrennen zonder het geluid te horen, snap je niet wat er aan de hand is. In de toegankelijke ondertiteling kun je dan aangeven: “er rinkelt een telefoon” of iets dergelijks. Ondertiteling voor doven en slechthorenden waarin ook geluiden en muziek worden aangegeven heet ook wel “captions”.

Er zijn verschillende categorieën voor gehoorverlies. Gehoorverlies van 0 – 20 decibel wordt gezien als een normaal gehoor. Gehoorverlies vanaf 90 decibel wordt gezien als zeer ernstig gehoorverlies of doofheid.

Kentalis.nl

4. Geef aan wie je hoort

Uit het geluid kun je vaak goed begrijpen wie er aan het woord is. Je hoort dan verschillende stemmen. Het kan soms handig zijn om ook aan de ondertiteling te zien wie er wat zegt. Dit kan bijvoorbeeld door verschillende kleuren te gebruiken voor verschillende personen.

5. Gebruik YouTube studio om makkelijk ondertiteling te maken

In YouTube Studio maak je zelf goede toegankelijke ondertiteling bij je video. Je kunt bijvoorbeeld een bestand met ondertitels uploaden of een transcript toevoegen en die omzetten naar ondertitels. Het is ook mogelijk om de ondertiteling zelf te typen. Je zet ze dan op de juiste momenten in de video.

Extra tips voor toegankelijke video’s

Alleen ondertitels zijn niet voldoende om je video ook echt toegankelijk te maken.

Blinden en slechtzienden kunnen wel het geluid van de video horen, maar kunnen de beelden niet (goed) zien. Een goede voice-over of audiodescriptie helpt. Audiodescriptie is een soort voice-over die vertelt wat er in beeld te zien is. Als een persoon wordt geïnterviewd, zie je soms de naam en functie in beeld verschijnen. Dit kun je niet altijd horen. Voor dit soort informatie is audiodescriptie belangrijk. Blinden en slechtzienden krijgen op die manier de informatie uit het beeld ook mee.

Er zijn nog een paar zaken waar je rekening mee moet houden, bijvoorbeeld:

• Korte omschrijving
  Geef boven je video een korte beschrijving van waar je video over gaat. Iemand die de video ziet, weet dan waar de video over gaat en of je ‘m wilt bekijken of niet.

• Niet automatisch afspelen
  Als het geluid van de video meteen te horen is, kan dit hinderlijk zijn voor mensen die voorleessoftware gebruiken.

• Schakel enkel-teken-sneltoetsen uit
  Zorg ervoor dat er in je videospeler geen sneltoetsen van enkele tekens gebruikt worden, bijvoorbeeld de M om het geluid te dempen. Dit kan problemen veroorzaken voor mensen die spraakbedieningssoftware gebruiken. Als zij een commando geven met de letter “M” er in, kan dit tot gevolg hebben dat het geluid van de video uit gaat. Dit was waarschijnlijk niet de bedoeling.

Wil je meer weten?

Goede toegankelijke ondertiteling in een video is belangrijk voor doven en slechthorenden. Ook mensen zonder gehoorverlies maken vaak gebruik van ondertiteling, bijvoorbeeld als ze tijdelijk geen geluid kunnen of willen horen.

Wil je meer weten over toegankelijke video? Op DDAI staan meer uitgebreide artikelen over de toegankelijkheid van video’s.

Volg onze training over toegankelijke video

In onze training kom je alles te weten over het toegankelijk maken van jouw video. Deze training is bedoeld voor videomakers: regisseurs, scriptschrijvers, cameramensen, voice-over, animators, influencers en socialmedia-marketeers.

In de training leer je alles over ondertiteling en audiodescriptie. En er is ook uitgebreid aandacht voor het voorbereiden en publiceren van je video.

Maak jouw video toegankelijk,
zodat iedereen deze kan zien, horen en begrijpen!