Social media en digitale toegankelijkheid: waar op letten?

Social media is voor veel bedrijven een belangrijk onderdeel van de communicatie-strategie. Social media wordt gebruikt om mensen te vermaken, te informeren, te verleiden of te activeren. We schreven al over de mogelijkheden van digitale toegankelijkheid op social media. Dit kan je doen om je communicatie nog socialer en inclusiever te maken.

Niet iedereen gebruikt social media op dezelfde manier

Social media geeft iedereen de mogelijkheid om zelf content te maken en te delen. Maar niet iedereen kan gelijkwaardig meedoen op social media. Als je bijvoorbeeld blind of slechtziend bent, mis je misschien die laatste leuke meme. Het dagelijkse praatje bij het koffiezet-apparaat verloopt dan voor jou toch heel anders. De verantwoordelijkheid om toegankelijke content te maken ligt voor een groot deel bij de makers: de gebruikers van social media.

Je kan teksten posten en afbeeldingen delen. En ook video is erg populair op social media. Voor je het weet ga je viral op TikTok, krijg je enorm veel likes op je Facebook post of ontstaat er een hele discussie onder jouw LinkedIn bericht. Dat is natuurlijk geweldig! Zorg er daarom voor dat iedereen jouw leuke creaties kan “zien”.

Bereik meer mensen met toegankelijke social media

Ongeveer 25% van de Nederlandse bevolking heeft onvoldoende digitale basisvaardigheden. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met het zien van jouw leuke plaatjes. Of ze hebben moeite met het luisteren naar jouw video’s.

Ook mensen met een functiebeperking maken gebruik van social media. Steeds meer ouderen maken gebruik van social media: in 2022 stijgt dit aantal naar 2,8 miljoen 65-plussers. Ze gebruiken social media ongeveer 82 minuten per dag.

Het aantal mensen dat behoefte heeft aan toegankelijke content groeit dus ook. Door je social media toegankelijk en inclusief te maken, bereik je meer mensen. Als bedrijf of organisatie betrek je hierdoor meer mensen bij jouw communicatie.

Vijf tips om je social media content toegankelijk te maken

De meeste social media platforms hebben al mogelijkheden om jouw content op een meer toegankelijke manier te plaatsen. Maar jij moet hier zelf wel iets voor doen. Met de volgende vijf tips maak je je social media toegankelijk.

1. Plaats tekstalternatieven bij afbeeldingen

Sommige mensen hebben moeite om afbeeldingen te zien of te begrijpen. Bijvoorbeeld door een oogafwijking of ziekte. Ook kunnen afbeeldingen te lastig zijn: ze bevatten te veel details of te veel informatie. Of misschien zijn ze juist te vaag, waardoor je moeite moet doen om te begrijpen wat er wordt bedoeld.

Met een tekstalternatief geef je een korte omschrijving van de afbeelding. Voor het plaatsen van tekstalternatieven heb je verschillende opties:

• Schrijf een alt-tekst
  De meeste sociale media hebben tegenwoordig de mogelijkheid om tekst-alternatieven toe te voegen aan een afbeelding. Dat kan bijvoorbeeld op Instagram, Facebook, LinkedIn en Pinterest. Dit tekstalternatief komt dan in de “code” bij je afbeelding te staan.

• Beschrijf je afbeelding in je post
  Steeds vaker zie je dat mensen een omschrijving van een afbeelding plaatsen aan het eind van hun post. Dit is prima, maar het kan ook je bericht wat “vervuilen”. Je communicatie verliest wat van z’n kracht.

• Beschrijf je afbeelding in de eerste reactie
  Je kan ook een omschrijving van je afbeelding geven in de eerste reactie onder een bericht. Veel mensen zullen die eerste reactie lezen. Je kan hier dus ook andere relevante informatie in kwijt, die je misschien niet in je post wilde plaatsen.

Ons advies is om altijd gebruik te maken van de “echte” alt-tekst bij afbeeldingen die je toevoegt in de “code”. Deze functionaliteit is er immers niet voor niets.

Tips voor een goede omschrijving van je afbeelding

Het heeft geen nut om aan iedere afbeelding een ontzettend uitgebreide omschrijving toe te voegen. Je hoeft ook echt niet ieder detail te omschrijven. Dat voegt niets toe. Hier staan een paar tips voor een goede omschrijving van je afbeeldingen op social media:

• Is een plaatje écht alleen maar “voor de leuk”? Dan is je afbeelding decoratief. Een alt-tekst hoeft dus niet.

• Vertel alleen het belangrijkste van je afbeelding. Dit is dus goed: “Een kind knuffelt een hulphond.” Dit is dus minder goed: “Op de foto zie je een vrouw met een hulphond. De vrouw heeft een blauwe broek met bloemetjes aan. Ze draagt zwarte, half open schoenen. Ze heeft een witte blouse aan met een turqoise vest. De hulphond heeft flaporen en een rood tuigje aan. Een jongetje knuffelt de hulphond. Het jongetje draagt een beige korte broek, rood met zwarte sportschoenen en grijze sokken. Hij heeft een geel met grijze trui aan en donkerbruine haren. Het gezicht van het jongetje zie je niet, die zit achter het hoofd van de hulphond. Ze staan op een zandpad. Op de achtergrond zien we een groene struik en bloemen. Ook zien we in de verte iets van een gebouw.”

• Maak je tekstalternatief niet te lang. Heb je meer woorden nodig? Dan is je tekstalternatief waarschijnlijk niet goed of je afbeelding te moeilijk. Plaats dan de kern van je boodschap ook in je bericht.

2. Voeg ondertitels toe aan video’s

Niet iedereen kan video’s horen, bijvoorbeeld omdat ze slechthorend of doof zijn. Op social media worden ook veel video’s zonder geluid gespeeld. Misschien heb jij wel eens “stiekem” op kantoor even een paar video’s bekeken op Facebook. Voeg daarom ondertitels toe aan je sociale video’s.

Ontwerp voor afspelen zonder geluid: mensen kiezen er in veel situaties voor om video’s zonder geluid te bekijken, zoals op openbare plekken. Gebruik tekst en afbeeldingen en voeg waar mogelijk ondertitels toe.

Bron: Facebook helpcentrum voor bedrijven

Video’s zijn natuurlijk super leuk, maar niet iedereen vindt het prettig om naar video’s te kijken. Vertel daarom in je bericht ook altijd de belangrijkste informatie uit de video. Soms kan je ook een kort tekstalternatief toevoegen aan video’s.

3. Houd je berichten beknopt

Je hebt slechts een seconde om de aandacht te krijgen op social media. Veel mensen scrollen snel even door hun timeline. Ben daarom beknopt in je communicatie. Plaats belangrijke informatie aan het begin. Deel langere berichten op in kortere alinea’s. Dit helpt mensen die moeite hebben met concentratie of met het lezen. Te veel informatie in één keer kan ook gevoelens van stress of angst oproepen bij mensen.

4. Gebruik niet te veel emoji’s

Emoji’s zijn kleine plaatjes, bijvoorbeeld van een smiley, een hartje of een vlaggetje. Ze zijn leuk om te gebruiken in je communicatie, vooral op social media. Ze zijn niet taalspecifiek en ze kunnen veel persoonlijkheid en plezier toevoegen aan je berichten.

De meeste icoontjes hebben ook een tekstalternatief. Dit tekstalternatief wordt voorgelezen door schermlezers. Als je veel emoji’s gebruikt kan dit hinderlijk zijn. Ook zijn niet alle tekstalternatieven voor iedereen logisch. Hier een paar voorbeelden van hoe Voice-Over op Apple emoji’s uitspreekt:

• 😍 = gezicht met hartvormige ogen

• 💪 = spierballen

• ❤️ = rood hart

• 🤪 = scheel en grijnzend gezicht met uitgestoken tong

• 🤐 = gezicht met een rits als mond

Tips voor emoji’s op social media

Gebruik je emoji’s in je tekst: geen probleem. De volgende tips helpen je:

• Plaats emoji’s niet in het midden van een zin of woord
  Dit kan hinderlijk zijn voor gebruikers van voorleessoftware omdat dit de normale zin onderbreekt.

• Plaats emoji’s die voor iedereen duidelijk zijn
  Sommige onbekende emoji’s hebben ook erg rare tekstalternatieven. Ze zijn misschien niet voor iedereen erg duidelijk.

• Gebruik emoji als aanvulling op je tekst
  Zet niet zomaar ergens een willekeurige emoji neer. Gebruik ze om je tekst aan te vullen, dan zijn ze ook minder irritant.

• Gebruik emoji’s niet om woorden te vervangen
  Visueel is het misschien wel duidelijk wat je bedoelt, maar dat zal niet voor iedereen zijn.

• Herhaal emoji’s niet te vaak
  Te veel emoji’s achter elkaar kunnen voor sommige gebruikers irritant zijn, zeker als je je hele bericht volzet met tig rode hartjes.

5. Maak hashtags beter leesbaar

Hashtags worden gebruikt om het bereik te vergroten. Je koppelt je bericht snel aan andere posts die dezelfde hashtag gebruiken. Het geeft ook de mogelijkheid om wat branding toe te voegen aan je bericht.

Vaak bestaan hashtags uit meerdere woorden, bijvoorbeeld #InclusiefOntwerp of #DigitaleToegankelijkheid. Door ieder woord te starten met een hoofdletter zijn hashtags beter te lezen door alle gebruikers.

Bonus tip: gebruik geen “leuke” lettertypes

Soms zie je van die gekke lettertypes op Facebook en zelfs op LinkedIn. Je gebruikt ze om op te vallen: met zo’n speciaal lettertype val je namelijk meer op tussen alle andere berichten. Soms wordt het alleen gedaan in de eerste zin, soms zelfs het hele artikel. Op LinkedIn zie je zelfs mensen die hun naam of functie met zo’n speciaal lettertype schrijven.

Voorleessoftware kan deze speciale lettertypes helaas niet lezen. Of het wordt helemaal verkeerd voorgelezen. Ook wordt je bericht minder goed gevonden. Zoekmachines hebben namelijk ook moeite met dit soort lettertypes.

Om te laten zien wat er gebeurd, hebben we een opname gemaakt van hoe dit soort teksten worden voorgelezen door VoiceOver op Apple. We hebben de tekst “Een tekst in een gek lettertype ziet er leuk uit, maar kan niet door iedereen worden gelezen.” door een font generator om laten zetten naar allerlei rare lettertypen. In de video zie en hoor je hoe VoiceOver dit probeert op te lezen.

Irritant toch? Gebruik dit soort tools dus niet.

Marrit van Woordprikkels schreef een erg uitgebreide blog over haar ervaring als slechtziende met dit soort gekke lettertypes en social media. In haar artikel “Teksten op social media toegankelijk houden voor slechtzienden” lees je ook nog andere handige tips.

Maak je social media zelf toegankelijk

Met onze vijf tips voor toegankelijke social media verbeter je eenvoudig je social media strategie. Je bereikt meer mensen en je social media wordt leuker voor iedereen. Ook voor mensen zonder functiebeperking.

In onze training voor webbeheerders krijg je meer praktische tips om jouw content toegankelijk te maken. Of volg onze training voor toegankelijke video om je video’s te verbeteren. Deze training is ook erg interessant voor social media beheerders, influencers en marketeers.

Vaker onze leerzame blogs en artikelen lezen? Volg ons dan op LinkedIn of Twitter. Je bent dan als eerste op de hoogte van onze updates.